Η ορφάνια
είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες που οι νέοι μελισσοκόμοι χάνουν κάποιο
μελίσσι τους. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να «χάθηκε» μια
βασίλισσα και επίσης υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη διόρθωση του προβλήματος.
Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε τα σημάδια ενός ορφανού μελισσιού και τι πρέπει
να κάνουμε όταν αυτό συμβεί.
Γνωρίζουμε ότι οι βασίλισσα είναι ζωτικής
σημασίας για μια κυψέλη, επειδή η είναι η μόνη μέλισσα που μπορεί να γεννήσει γονιμοποιημένα αυγά. Τα
γονιμοποιημένα αυγά μπορεί να γίνουν είτε μια εργάτρια μέλισσα ή μια βασίλισσα ανάλογα
με το τι θα τραφούν. Οι προνύμφες εργατριών τρέφονται με βασιλικό πολτό για τις
πρώτες ημέρες της ζωής τους και στη συνέχεια αλλάζουν τη διατροφή τους σε γύρη
και μέλι. Η Βασίλισσα των μελισσών ωστόσο, τρέφεται μόνο με βασιλικό πολτό.
Αυτό σημαίνει ότι οι εργάτριες μέλισσες είναι σε θέση να μετατρέψουν οποιαδήποτε
νεαρή προνύμφη μελισσών σε βασίλισσα (βασίλισσα έκτακτης ανάγκης).
Οι εργάτριες μέλισσες έχουν μόνο ένα μικρό
παράθυρο χρόνου για να μετατρέψουν μία από τις τελευταίες προνύμφες της νεκρής
βασίλισσάς τους σε μια νέα βασίλισσα πριν αυτές οι προνύμφες έχουν ηλικία πέρα
από το σημείο της μετατροπής. Πολλά μελίσσια καταφέρνουν να συνεχίσουν κάνοντας
μια νέα βασίλισσα, αλλά και πολλά άλλα αποτυγχάνουν. Αυτά, τα τελευταία μελίσσια
που αναφέραμε, δεν είναι πλέον σε θέση να φτιάξουν μια νέα βασίλισσα, επειδή
όλες οι προνύμφες είναι πλέον πολύ μεγάλες. Έτσι τι θα συμβεί σε αυτά τα
μελίσσια; Θα αποδυναμωθούν σταδιακά και στη συνέχεια θα χαθούν, αλλά σε μία
διαχειριζόμενη κυψέλη ο μελισσοκόμος μπορεί να παρέμβει και να αντιστρέψει τη
μοίρα τους!
Δυστυχώς όμως, όταν η βασίλισσα λείπει δεν
είναι πάντα εμφανής στον αρχάριο μελισσοκόμο. Ωστόσο υπάρχουν πολλά
αποκαλυπτικά σημάδια.
Τα συμπτώματα του ορφανού μελισσιού. Ποια
είναι αυτά:
1. Έλλειψη
Αυγών (η βασίλισσα των μελισσών είναι η μόνη μέλισσα στην κυψέλη που μπορεί
να θέσει γονιμοποιημένα ωάρια εργάτριας μέλισσας). Έτσι, το πρώτο σύμπτωμα ενός
ορφανού μελισσιού θα είναι η έλλειψη αυγών, ακολουθούμενη από την έλλειψη νεαρού
γόνου και στη συνέχεια τέλος, την απουσία γόνου εντελώς.
2. Ελάττωση
πληθυσμού. Στα υγιή μελίσσια, εργάτριες μέλισσες πεθαίνουν κάθε μέρα από
φυσικά ή μη φυσικά αίτια, αλλά σε μια ορφανή κυψέλη δεν μπορούν να
αντικατασταθούν! Αυτό σημαίνει ότι ο πληθυσμός θα αρχίσει να μειώνεται.
Κανονικά, από τη στιγμή που είναι αισθητή η πτώση του πληθυσμού, αυτό σημαίνει
πως το μελίσσι είναι ήδη πολλές εβδομάδες ορφανό.
3. Αύξηση των συλλεκτριών μελισσών οι οποίες
προηγουμένως ασχολούνταν με το καθήκον της φροντίδας του γόνου. Αυτό δημιουργεί
μια ανισορροπία δουλειάς στην κυψέλη και μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αναζήτηση
τροφής. Σημειώστε ότι κάτι παρόμοιο με αυτό μπορεί να συμβεί σε μελίσσια με
βασίλισσα υγιή, κατά τη διάρκεια μιας ισχυρή ροής νέκταρος, όταν η αποικία
χρειάζεται περισσότερο χώρο. Αυτό λέγεται «μπλοκάρισμα με μέλι». Ένας
μελισσοκόμος μπορεί να επιλύσει αυτό το πρόβλημα με την προσθήκη ορόφου (ή πιο
πάνω πλαισίων) κι έτσι να κάνει χώρο για τη γέννα της βασίλισσας.
4. Μεταβολή
ταμπεραμέντου. Οι ορφανές μέλισσες είναι συχνά ερεθισμένες ή νευρικές.
Κάνουν ένα υψηλό οξύ ήχο σε συνδυασμό με ένα χαμηλό βουητό, αλλά ακόμη και οι
έμπειροι μελισσοκόμοι δεν μπορεί να προσδιορίσουν πάντα τον ήχο.
5. Ύπαρξη
βασιλικών κελιών. Οι εργάτριες συχνά επιχειρούν να φτιάξουν μια βασίλισσα
αντικατάστασης. Μπορεί να είναι δύσκολο να υπολογίσετε ακριβώς τι συμβαίνει
στην κυψέλη σας, αλλά τα βασιλοκελιά σας παρέχουν χρήσιμες ενδείξεις. Όταν
βλέπετε ένα κελί βασίλισσας, ελέγξτε για να δείτε ποιο στάδιο βρίσκεται. Υπάρχει
προνύμφη σε αυτό; Είναι καλυμμένο; Μήπως εκκολάπτονται ή είναι απλώς ένα άδειο κελί;
Μερικές φορές, οι μέλισσες καταφέρνουν να κάνουν μια νέα βασίλισσα, αλλά η
βασίλισσα αποτυγχάνει. Σε αυτή την περίπτωση, θα δείτε ότι έχει εκκολαφθεί από
το βασιλοκελί αλλά δεν θα δείτε άλλα σημάδια βασίλισσας. Να είστε προσεκτικοί όμως
γιατί το μελίσσι θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει μια παρθένα βασίλισσα. Οι παρθένες
βασίλισσες είναι δύσκολο να εντοπιστούν, επειδή κινούνται γρήγορα και είναι
πολύ μικρότερες. 
6. Εμφάνιση
κηφηνοκελιών. Αν το μελίσσι σας είναι ορφανό για πολύ καιρό, μπορούν να αναπτυχθούν
οι ωοθήκες κάποιων εργατριών και να μπορέσουν να γεννήσουν αυγά. Το πρόβλημα
όμως είναι ότι μπορούν να γεννήσουν μόνο μη γονιμοποιημένα αυγά, τα οποία γίνονται
αρσενικές μέλισσες ή αλλιώς κηφήνες.
Κανένα από αυτά τα συμπτώματα από μόνα
τους δεν θα δείξουν απολύτως ότι το μελίσσι σας είναι χωρίς τη βασίλισσα του.
Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να σημαίνουν κάτι εντελώς διαφορετικό. Μια ορφανή κυψέλη
θα έχει συνήθως περισσότερες από μία από τις παραπάνω ενδείξεις.
Αν δείτε μόνο μία ένδειξη, μπορείτε να δοκιμάσετε
κάποιο τεστ για να επιβεβαιωθούν ή όχι οι υποψίες σας. Το τεστ αυτό όμως θα το
αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο…