Πώς μπορεί ο μελισσοκόμος να διαγνώσει Νοσεμίαση

«Προμηθεύτηκα ένα αρκετά καλό μικροσκόπιο για την διάγνωση της νοσεμίασης. Γνωρίζοντας ότι η μεγέθυνση που χρειάζεται για την όσο το δυνατόν καλύτερη διάγνωση της ασθένειας είναι Χ400 ( το μικροσκόπιο διαθέτει αυτό το φακό ) θα ήθελα να ρωτήσω τα εξής: 

α). Ποιος είναι ο αριθμός των σπορίων που πρέπει να δω σε ένα οπτικό πεδίο για να κρίνω πόσους σταυρούς είναι η προσβολή, ή πιο απλά αν είναι μικρή μέτρια ή μεγάλη;

β). Ποια μέθοδο μου προτείνετε να ακολουθήσω για να κάνω την δειγματοληψία και στη συνέχεια την διάγνωση;

γ). Μπορώ να διακρίνω μόνος μου πια από τις δύο μορφές νοζεμίασης με έχει προσβάλει Nosema apis ή Nosema ceranae;»

α) O μελισσοκόμος είναι δύσκολο να μετρήσει τον αριθμό των σπόρων νοσεμίασης γιατί απαιτούνται ειδικά μέσα (φυγόκεντρος, αιματοκυτόμετρο, φίλτρα)τα οποία δεν διαθέτει.  Σε κάποια εργαστήρια ανάλογα με τον αριθμό σπόρων τοποθετούνται και αντίστοιχα σταυροί για να δείξουν την ένταση της προσβολής.  Ο αριθμός σταυρών εξαρτάται από την εμπειρία του εξεταστή και είναι υποκειμενική βαθμολόγηση.  Ξένοι επιστήμονες (Oliver,Am. Bee J. 2008) προτείνουν αντί των «σταυρών»  να χρησιμοποιείται η εξής μέθοδος.

Για κάθε μέλισσα που χρησιμοποιείται στην ανάλυση προστίθεται  ½ ml νερό (για 10 κοιλιές μελισσών 5 ml νερό). Εάν ακολουθήσετε την μέθοδο αυτή για κάθε 25 σπόρους που θα βλέπετε σε ένα οπτικό πεδίο μικροσκοπίου με μεγέθυνση 400Χ θα υπολογίσετε ότι αντιστοιχούν περίπου σε ένα εκατομμύριο σπόρους/μέλισσα.  Εάν σε μεγέθυνση μικροσκοπίου 400Χ,  βρεθούν περισσότερα από 20 σπόρια για κάθε οπτικό πεδίο τότε απαιτείται  θεραπευτική αγωγή. Η πιο σωστή εξέταση είναι η μέτρηση των σπόρων της νοσεμίασης με αιματοκυτόμετρο. 

β) Η δειγματοληψία είναι πολύ σημαντική για να διαπιστώσετε την παρουσία της αρρώστιας. Τα διάφορα βιβλία προτείνουν να συλλέγονται μέλισσες από την είσοδο ή από τα ακριανά πλαίσια. Συνήθως χρησιμοποιούνται 10 μέλισσες από κάθε μελίσσι για μια εξέταση. Από την έρευνα που γίνεται στο εργαστήριο Μελισσοκομίας του Α.Π.Θ. διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μεγάλη παραλλακτικότητα  στις μέλισσες μιας κυψέλης ότι ένας αριθμός 10 μελισσών από την είσοδο ή τα ακριανά τελάρα δεν είναι σίγουρο ότι θα σας δώσει την πραγματική εικόνα του μελισσιού. Από μεγάλο αριθμό μελισσών που έγιναν δειγματοληψίες διαπιστώθηκε  ότι η μόνη σίγουρη μέθοδος για να διαπιστωθεί  εάν ένα μελίσσι είναι άρρωστο ή όχι από Νοσεμίαση είναι να συλλέξετε όχι μόνο τις νεκρές μέλισσες που βρίσκονται μπροστά στη κυψέλη αλλά και 10-20 μέλισσες από κάθε πλαίσιο ξεχωριστά.  Εάν όλα τα δείγματα σας δώσουν αρνητική ένδειξη για Νοσεμίαση μόνο τότε και μόνο είστε σίγουρος ότι δεν υπάρχει η αρρώστια.

γ)  Όχι, δεν μπορείτε να διαπιστώσετε από την μορφή των σπορίων ποια είναι η Ν.ceranae και ποια  η N. apis. Ο αριθμός των σπορίων δίνει κάποια ένδειξη. Συνήθως στην νέα μορφή νοσεμίασης τα σπόρια είναι κατά πολύ περισσότερα (φωτ.2). Απαιτούνται μοριακές τεχνικές που έχουν ήδη αναπτυχθεί και εφαρμόζονται και στο Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας του Α.Π.Θ.

Εικόνα 1. Μέτρηση σπόρων Νοσεμίασης με τη βοήθεια μικροσκοπίου σε αιματοκυτόμετρο

      

Εικόνα 2. Περιορισμένος αριθμός σπορίων (α) είναι ένδειξη Ν. apis ενώ αυξημένος (β)  Ν. ceranae. Απαιτείται όμως επιβεβαίωση με μοριακές τεχνικές.

Πηγή:  http://www.melissokomikiepitheorisi.gr/