Πιστεύουμε ότι οι μέλισσες και τα
λουλούδια είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Και τα λουλούδια που συνήθως
πιστεύουμε ως τα πιο «φιλικά» για τις μέλισσες είναι φυτά του κήπου, όπως τα ηλιοτρόπια
και η λεβάντα. Ωστόσο, αν ζητούσαμε τη γνώμη μιας μέλισσας πιθανότατα θα ανέφερε
ένα δέντρο (κερασιά, δαμασκηνιά, ιτιά, φουντουκιά) σαν την καλύτερη πηγή συλλογής
γύρης και νέκταρος. Δεν είναι όμως τυχαίο ότι στη φύση οι φωλιές άγριων μελισσών
που βρέθηκαν σε κούφια δέντρα στο δάσος, ήταν δίπλα στην καλύτερη πηγή
χορτονομής.
Τα δέντρα προσφέρουν χιλιάδες
λουλούδια σε ένα μέρος, κάνοντας τη συλλογή νέκταρος και γύρης πιο
αποτελεσματική για τις αποικίες μελισσών. Μπορούν επίσης να παρέχουν ασφαλείς
περιοχές ωοτοκίας με τις κοιλότητες που διαθέτουν, και μερικές φορές ρητίνη που
χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να φτιάχνουν πρόπολη. Σε αντάλλαγμα, οι μέλισσες
επικονιάζουν τα λουλούδια στο δέντρο.
Μέλισσες
σε δέντρα
Η ανθρώπινη σχέση με τις μέλισσες
πηγαίνει πάνω από χιλιάδες χρόνια πίσω. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι μελισσοκόμοι έμαθαν
την τέχνη εργαζόμενοι με άγριες μέλισσες που βρίσκονταν σε δασικές εκτάσεις. «Τα
ιστορικά στοιχεία, περιλαμβάνουν ένα ρωσικό τάφο από τον πέμπτο αιώνα, που βρέθηκε
να περιέχει ένα πλήρες σύνολο μελισσοκομικών εργαλείων για μελισσοκομία σε
δέντρα», λέει ο Τζόναθαν Πάουελ του ‘Natural Beekeeping Trust’ και
ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ‘Διεθνούς Μελισσοκομίας Δέντρων’.
Η Μελισσοκομία, όπως τη γνωρίζουμε
σήμερα, με σμήνη που διατηρούνται στις κυψέλες και διευθύνονται από τους
μελισσοκόμους, έχει μετακινηθεί από τα δέντρα, αλλά αυτό φυσικά είναι μια
σχετικά σύγχρονη ανάπτυξη. Παραδοσιακά, στην Ανατολική Ευρώπη, οι μέλισσες
κρατήθηκαν σε "κυψέλες-δέντρα" που ήταν πιο κοντά στο φυσικό τρόπο
ζωής τους. Στα νότια Ουράλια στη Ρωσία, εξακολουθούν να διαχειρίζονται
περισσότερες από 700 κυψέλες-δέντρα. «Μια περιοχή ψηλά στο δάσος είναι το
τέλεια μονωμένο καταφύγιο για τις αποικίες μελισσών σε δέντρα», λέει ο Πάουελ.
Με τη δυσκολία που υπάρχει σήμερα να
βρεθούν κοίλα δέντρα, είναι φυσικό οι μελισσοκόμοι να αναζητούν νέους τρόπους
για να θέσουν τις μέλισσες πίσω στα δέντρα όπου ανήκουν. Αυτό συνεπάγεται τη
δημιουργία νέων τύπων κυψελών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα δέντρα, αναβιώνοντας
τον αρχαίο σχεδιασμό μελισσοκομίας της Ανατολικής Ευρώπης, την τέχνη της μελισσοκομίας
σε δέντρα.
Ο
συλλέκτης σμήνους
Ο Τζον Χάβερσον είναι ο άνθρωπος που
πάνω από 10 χρόνια τώρα, συλλέγει σμήνη στην περιοχή Αντόβερ του Χάμσαιρ. Σήμερα
είναι μέλος ενός μελισσοκομικού συλλόγου, που βοηθά να βρει σπίτια για δεκάδες
σμήνη κάθε χρόνο. Πρόσφατα έχει εγκαταστήσει κούφια κούτσουρα προσαρμοσμένα
πάνω σε δέντρα, ώστε να δημιουργηθούν φυσικές κοιλότητες για τις μέλισσες.
«Δεν μπορούμε να βρούμε αρκετά κούφια
δέντρα πια, έτσι αυτό είναι η εναλλακτική λύση», λέει. «Η ιδέα είναι να τεθούν
κούφια κούτσουρα στο δάσος και να δούμε τι θα συμβεί. Θα υπάρξει μια στέγη και
μια καταπακτή επιθεώρησης, αν θέλουμε να τα δούμε, αλλά είναι ένα έργο
διατήρησης και όχι ένα έργο παραγωγής μελιού».
«Σε μια άγρια, μη διαχειριζόμενη
κατάσταση, οι αποικίες μελισσών υπόκεινται στις αρνητικές πιέσεις της φυσικής
επιλογής, και πάνω από 20 χρόνια έχουν μάθει πώς να αντιμετωπίσουν την
καταστροφική βαρρόα», λέει ο Χάβερσον. «Αυτές οι άγριες αποικίες θα παρέξουν
τη γενετική ανθεκτικών μελισσών ενάντια στη βαρρόα, οι οποίες θα μπορούσαν να
μεταφερθούν σε διαχειριζόμενες κυψέλες πια».
Ο
ξυλουργός
Ο Ματ Σόμερβιλ τρέχει μια μικρή
επιχείρηση κατασκευής κυψελών για μέλισσες. Ένας έμπειρος ξυλουργός, έχει
εμπνευστεί από τη φυσική μελισσοκομία και έχει κι εκείνος ασχοληθεί και
αναπτύξει κυψέλες-δέντρα. Η τελευταία σε
σχεδιασμό κυψέλη του, είναι η κυψέλη ‘Ελευθερία’. «Είναι ουσιαστικά ένας ζεστός
κύλινδρος» λέει ο Σόμερβιλ. «Ήμουν ενήμερος ότι κάποιοι άνθρωποι ανησυχούν για
την άρση του τεράστιου βάρους των κυψελών σε δέντρα, αλλά και τη διαθεσιμότητα
των δέντρων για να τους υποστηρίξει». Η περιορισμένη σε έκδοση και μόνο κατά
παραγγελία κυψέλη Ελευθερία είναι 12 όψεων, με ένα εσωτερικό κύλινδρο και με τεχνητό
μονωτικό άχυρο. Με βάρος μόλις 17 κιλά, είναι πολύ πιο εύκολο να τεθεί πάνω σε
δέντρα.
Ο
μελισσοκόμος
Ένας μελισσοκόμος από την παιδική
ηλικία, ο Τζόναθαν Πάουελ, έχει στρέψει την προσοχή του στην άρση των φραγμών
που εμποδίζουν τις μέλισσες να ζουν φυσιολογικά. «Για να δούμε τις μέλισσες να
έχουν την πραγματική ζωντάνια τους, πρέπει να τις αφήσουμε μόνες τους. Ο μόνος
τρόπος για να γίνει αυτό είναι να δημιουργήσουμε χώρους όπου οι μέλισσες
μπορούν να ζήσουν ανενόχλητες και να αναζητούν υγιή τροφή. Η μελισσοκομία σε δέντρα είναι ένα μέσο επιστροφής της μέλισσας
πίσω στο περιβάλλον της που της επιτρέπει να ζήσει ομαλά» λέει ο Πάουελ. «Η ‘Διεθνής
Μελισσοκομια σε Δέντρα’ σχεδιάζει να δημιουργήσει κυψέλες σε εθνικά πάρκα σε
όλη την Ευρώπη».
Η πρώτη Βρετανική κυψέλη-δέντρο
διαβίωσης θα δημιουργηθεί σε ένα δέντρο τέφρας στο Ουιλτσχάιρ το Μάιο. Η θέση του
στη φάρμα Πέρτγουντ, έχει επιλεγεί για τη βιολογική κατάσταση και τα λιβάδια με
αγριολούλουδα που υπάρχουν παντού και θα επιτρέψουν στις μέλισσες να ζήσουν
ανενόχλητες, όσο πιο κοντά στη φυσική τους κατάσταση είναι δυνατόν.
Μετάφραση:
www.spaniamelissa.gr
Επεξεργασία: www.spaniamelissa.gr
Πηγή άρθρου: http://www.telegraph.co.uk/
Φωτό: http://www.telegraph.co.uk/