Δεδομένου ότι είναι η μοναδική μέλισσα στο είδος
της, η βασίλισσα είναι ένα επιφανές μέλος της κυψέλης. Είναι μοναδική μεταξύ
του πληθυσμού της αποικίας της που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση
αυτού του πληθυσμού, αφού μια βασίλισσα μπορεί να γεννήσει μέχρι και 1.500 αυγά
την ημέρα! Παρά το γεγονός ότι η ωοτοκία είναι η κύρια εργασία της, η βασίλισσα
έχει πολλές άλλες ιδιότητες που μπορεί να σας εκπλήξει. Διαβάστε παρακάτω για
να μάθετε περισσότερα για αυτή την πολύ σημαντική μέλισσα.
1.
Η Βασίλισσα τελικά
δεν είναι ο κυβερνήτης
Συχνά θεωρείται ότι η βασίλισσα διαχειρίζεται
την κυψέλη σαν μονάρχης όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ενώ έχει
κάποια επιρροή στις συμπεριφορές των εργατριών μελισσών, η λειτουργία της κυψέλης
είναι στην πραγματικότητα πιο κοντά σε ένα δημοκρατικό σύστημα. Ένα μεγάλο
μέρος των καθημερινών καθηκόντων και λειτουργιών της κυψέλης ελέγχονται από
φερομόνες και άλλα χημικά σήματα που φαίνεται να συμβαίνουν ενστικτωδώς. Όταν παίρνεται
μια συνειδητή απόφαση, όπως και η επιλογή της σμηνουργίας, οι εργάτριες
αποφασίζουν κατά πλειοψηφία!
2.
Η βασίλισσα θα έρθει
σε σεξουαλική επαφή μόνο μία φορά στη ζωή της
Τα περισσότερα έντομα ζουν σύντομες ζωές,
αλλά είναι εκπληκτικό γνωρίζοντας ότι μια βασίλισσα μέλισσα μπορεί να ζήσει από
δύο έως επτά χρόνια! Η διάρκεια της ζωής της εξαρτάται συνήθως από τον αριθμό
των κηφηνών με τους οποίους ζευγάρωσε. Η βασίλισσα γονιμοποιείται μόνο μία φορά στη ζωή της και αποθηκεύει το
σπέρμα που συλλέγει σε ένα ειδικό όργανο, από το οποίο αντλεί αυγά για να
γεννήσει, για το υπόλοιπο της ζωής της. Η βασίλισσα ζευγαρώνει στον αέρα με όσο το δυνατόν περισσότερους
κηφήνες μπορέσει. Έτσι, ενώ κάνει σεξ πολλές φορές κατά τη διάρκεια μίας ημέρας
(ή δύο το πολύ), όμως ζευγαρώνει μόνο αυτή την μοναδική περίοδο στη ζωή της.
Μια αποικία με μια καλά γονιμοποιημένη βασίλισσα θα ευδοκιμήσει, αλλά με την
πάροδο των ετών αυτή η βασίλισσα μπορεί να αρχίσει να ξεμένει από γενετικό
υλικό. Μόλις ξεμείνει, δεν μπορεί να ζευγαρώσει ξανά. Τότε μοιραία θα αντικατασταθεί
είτε από τον μελισσοκόμο ή από τις ίδιες τις μέλισσες. Οι περισσότερες
βασίλισσες τα καταφέρνουν καλά για περίπου 3 χρόνια.
3.
Όλα τα γονιμοποιημένα
ωάρια έχουν δημιουργηθεί με τον ίδιο τρόπο
Οι εργάτριες μέλισσες θα αντικαταστήσουν μία
παλαιά ή δυσλειτουργική βασίλισσα κάνοντας μια νέα βασίλισσα από το αυγό της παλιάς
βασίλισσάς τους. Όταν μια βασίλισσα γεννάει ένα αυγό, μπορεί να επιλέξει να
είναι μη γονιμοποιημένο ή γονιμοποιημένο ωάριο. Τα μη γονιμοποιημένα αυγά
προορίζονται να γίνουν κηφήνες (αρσενικές μέλισσες), αλλά το γονιμοποιημένο
ωάριο έχει τη δυνατότητα να γίνει είτε μια μέλισσα εργάτρια ή μια μέλισσα
βασίλισσα. Η μοίρα του αυγού καθορίζεται από τη διατροφή του. Τόσο οι προνύμφες
εργατριών μελισσών, όσο και οι προνύμφες βασιλισσών, τρέφονται με βασιλικό
πολτό για τις πρώτες 3 ημέρες. Την 4η ημέρα, οι προνύμφες εργατριών
τρέφονται με ένα μείγμα μελιού και γύρης, ενώ οι προνύμφες βασιλισσών συνεχίζουν
να τροφοδοτούνται με βασιλικό πολτό καθ΄
όλη τη διάρκεια της ανάπτυξής τους.
4.
Ένας βασιλικός αγώνας
ζωής ή θανάτου
Όταν οι εργάτριες κάνουν μια νέα βασίλισσα,
κάνουν συχνά περισσότερες από μία. Αυτό τους δίνει την ευκαιρία για την επικράτηση
μιας ισχυρής, βιώσιμης βασίλισσας. Ωστόσο, μπορεί (συνήθως) να υπάρχει μόνο μία
βασίλισσα σε μια κυψέλη, έτσι ώστε όταν οι νέες βασίλισσες βγουν από το κελί τους,
πρέπει να σκοτώσουν τους ανταγωνιστές τους. Η βασίλισσα που θα εκκολαφθεί πρώτη,
θα κεντρίσει τους αντιπάλους της, σκοτώνοντάς τους ενώ βρίσκονται ακόμα στα
κελιά τους. Αν δύο βασίλισσες βγουν από το κελί τους ταυτόχρονα, θα πρέπει να
πολεμήσουν μέχρι θανάτου.
5.
Κέντρισμα που
προκαλεί Ζωή & Θάνατο
Το κεντρί της εργάτριας μέλισσας αλλά και μια
βασίλισσας είναι στην πραγματικότητα ένα όργανο που χρησιμοποιείται για να
ορίσει τη θέση των αυγών κατά την ωοτοκία. Αυτό σημαίνει ότι μόνο τα θηλυκά
μέλη της κυψέλης είναι σε θέση να τσιμπήσουν και να χρησιμοποιούν την ίδια
συσκευή για να γεννήσουν τα αυγά, ενώ τα αρσενικά δεν μπορούν. Αν και οι δύο (εργάτριες
και βασίλισσες) έχουν κεντρί, το καθένα λειτουργεί λίγο διαφορετικά. Το κεντρί μιας
εργάτριας είναι αγκαθωτό και όταν τσιμπάει, παραμένει στο δέρμα του θύματος τους
(ανάλογα με το είδος του δέρματος του εχθρού). Όταν η εργάτρια φύγει, το κεντρί
παραμένει στη θέση του και αντλεί δηλητήριο μέσα από τον ειδικό σάκο του. Η εργάτρια
μέλισσα θα πεθάνει μετά από αρκετά λεπτά από τους τραυματισμούς της, αλλά εκείνη
θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στο στόχο της. Σε αντίθεση, το κεντρί μιας
βασίλισσας είναι ομαλό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές. Όμως μια
βασίλισσα το χρησιμοποιεί αποκλειστικά για την μάχη με άλλες βασίλισσες.
6.
Βασιλική Δυσπεψία
Μια βασίλισσα συνεχώς παρακολουθείται από μια
ομάδα εργατριών μελισσών. Οι εργάτριες αυτές τρέφουν και τους γαμπρούς της (κηφήνες).
Μπορούν επίσης να απομακρύνουν τα απόβλητά της και πραγματικά να χωνέψουν την
τροφή της γι αυτήν. Η βασίλισσα δεν έχει τους ίδιους αδένες που χρησιμοποιούν οι
εργάτριες για να χωνέψει το φαγητό της, έτσι λοιπόν η τροφή της έχει από πριν δεχτεί
επεξεργασία με τη λειτουργία της πέψης, από τις εργάτριες-συνοδούς και στη
συνέχεια τροφοδοτείται σε αυτήν. Χωρίς την συνεχή φροντίδα των συνοδών της, η
βασίλισσα θα πεθάνει.
7.
Βασίλισσα και
εξαντλητική δίαιτα
Μια βασίλισσα είναι εντελώς στο έλεος των
συνοδών της όσον αφορά την τροφή και σε ορισμένες περιόδους του έτους, οι εργάτριες
θα βάλουν πραγματικά τη βασίλισσα τους σε εξαντλητική δίαιτα! Την άνοιξη, οι μεγάλες
αποικίες χωρίζουν στα δύο (σμηνουργία) ως μέσο πολλαπλασιασμού του είδους. Περίπου
η μισή αποικία μαζί με τη βασίλισσα, αφήνει την κυψέλη και έχει ως στόχο να
ξεκινήσει μια νέα αποικία κάπου αλλού. Οι υπόλοιπες μέλισσες κάνουν μια νέα
βασίλισσα και συνεχίζουν στην ίδια κυψέλη. Η σμηνουργία είναι επικίνδυνη
επιχείρηση και ο σχεδιασμός της διαρκεί ακόμη και εβδομάδες. Μία από τις
προκλήσεις είναι ότι η βασίλισσα, που αφήνει σχεδόν πάντα την κυψέλη, θα πρέπει
να πετάξει μια μεγάλη απόσταση για να κάνει το νέο σπίτι (συνήθως πάνω από 300
μέτρα από την αρχική περιοχή της κυψέλης). Η βασίλισσα όμως δεν έχει μεγάλη
πτητική ικανότητα, λόγω του μεγέθους και του βάρους, έτσι για να το διορθώσουν
αυτό οι εργάτριες μέλισσες θα περιορίσουν την πρόσληψη τροφής της βασίλισσας
τους πριν από τη σμηνουργία. Η βασίλισσα πρέπει να χάσει το 1/3 του κανονικού
σωματικού βάρους της για να πετάξει!